Việt Nam là một đất nước với hàng ngàn năm lịch sử, cùng nhiều dân tộc anh em đã góp phần tạo nên những giá trị văn hóa đa dạng. Trong đó phải kể đến những lễ hội độc đáo của các vùng miền, góp phần lan tỏa những điều tốt đẹp tới tất cả mọi người. Mùa xuân chính là mùa diễn ra nhiều lễ hội nhất trong năm. Bắt đầu từ tháng Giêng, các thanh đồng trên khắp đất nước quy tụ về để tổ chức lễ hội đền Đông Cuông. Mục đích là lễ mẫu và “bắc ghế hầu thánh”, cùng ascarici tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây.
Tìm hiểu về lễ hội đền Đông Cuông
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ có bề dày hàng trăm năm với các hệ giá trị độc đáo. Gắn liền với việc thờ nữ thần, thờ bà mẹ thiên nhiên. Biểu tượng người mẹ tối linh góp phần đề cao giá trị, vai trò của người phụ nữ trong đời sống gia đình và xã hội Việt Nam. Đền Mẫu Thượng ngàn Đông Cuông, là một di tích lịch sử cấp quốc gia nằm trong trục văn hóa tâm linh dọc sông Hồng. Gồm đền Mẫu Âu Cơ (Phú Thọ), đền Mẫu Đông Cuông (Yên Bái) và đền Bảo Hà (Lào Cai).
Đây cũng là nơi phát tích tục thờ Mẫu Thượng Ngàn của người Việt. Là điểm đến trong hành trình du lịch văn hoá tâm linh, nhớ về nguồn cội. Đền còn có tên gọi khác là đền Đông Quang, đền Thần Vệ Quốc. Lễ hội đền Đông Cuông được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Giêng và tháng Chín (âm lịch). Vật tế là trâu trắng (tháng Giêng) và trâu đen (tháng Chín). “Đông Cuông cổ tích hữu tình danh lam. Tiên cô Bé trên ngàn lừng lẫy. Đất Đông Cuông đã dậy thân oai”.
Hàng năm, bắt đầu từ tháng Giêng, các thanh đồng trên mọi miền đất nước lại tựu về đền Đông Cuông để lễ mẫu và “bắc ghế hầu thánh”. Ngoài phần lễ, phần hội được tổ chức với nhiều trò chơi dân gian truyền thống. Như múa dân gian, hát chèo, diễn tích, ném còn, đánh vật… Với ước vọng cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống an lành.
Hướng về những giá trị tốt đẹp
Nét độc đáo làm nên vẻ đẹp của lễ hội đền Đông Cuông bởi ngôi đền này không chỉ thờ Mẫu Đệ nhị Thượng ngàn. Mà còn thờ các thần Vệ quốc-các vị thần người bản địa đã có công giúp dân dẹp giặc Nguyên-Mông. Như Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng… Một số người địa phương thuộc nghĩa quân Tày, Nùng, Dao tham gia khởi nghĩa chống Pháp (những năm 1913-1914) thất bại. Bị chính quyền Pháp giết hại cũng được người dân bản địa tôn thờ tại đền Đông Cuông.
Năm 1995, UBND tỉnh Yên Bái ra quyết định cho phép nhân dân xã Đông Cuông dựng lại ngôi đền Đông Cuông ngay trên nền của ngôi đền cũ. Năm 2000, đền được UBND tỉnh Yên Bái công nhận là Di tích lịch sử – văn hoá cấp tỉnh. Ngày 22/1/2009, đền được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận. Là Di tích lịch sử – văn hoá cấp quốc gia tại Quyết định số 296/QĐ-BVHTTDL.
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” được UNESCO vinh danh. Là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại đầu năm 2016. Khẳng định sức sống bền vững, có sức lan tỏa mạnh mẽ. Di sản văn hóa phi vật thể ấy là một bức tranh hết sức đa dạng của đời sống văn hóa tâm linh. Mang bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam.
Phát triển du lịch văn hóa tâm linh
Tự hào là mảnh đất mang dấu tích linh thiêng, nơi Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn tọa lạc, che chở. Đồng thời nhận thức rõ giá trị văn hóa và ý nghĩa của việc tổ chức lễ hội hàng năm. Nên huyện Văn Yên cũng như Ban quản lý di tích và nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên luôn nỗ lực. Để mang đến cho du khách và nhân dân một lễ hội trang trọng, chu đáo, văn minh, đảm bảo an toàn và thân thiện.
Trên mảnh đất linh thiêng này, nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên cùng muôn dân trăm họ. Từ mọi miền của Tổ quốc về đây để tỏ lòng thành kính dâng lên Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn. Và các vị thần linh, các anh hùng, nghĩa sỹ phù hộ, chở che. Để muôn dân được ấm no, hạnh phúc. Đền Đông Cuông là nơi tụ hội khách bốn phương đến chiêm bái. Trong hành trình tìm về cội nguồn, về với Mẫu Thượng Ngàn – người mẹ của xứ sở.
