Món cá muối chua là một đặc sản nổi tiếng của người dân vĩnh Phúc từ rất lâu đời. Nếu có dịp tham quan Vĩnh Phúc mà không thử qua món này thì thật đáng tiếc. Nếu như đi miền Tây có các loại khô cá, mắm cá thì đi miền Bắc cá sẽ được chế biến theo hương vị khác. Chúng có vị đặc trung của người dân miền Bắc và có vị mặn. Món cá muối chua thật ra còn được gọi là cá thính bởi vì nó được muối từ thính gạo để lên men chua. Cá được chọn những con to nhất, tươi nhất và phải là cá nước ngọt. Chúng được ủ chua cho lên men sau đó đem chế biến thành gỏi hoặc là nướng lên. Mùi vị ngon tuyệt luôn, đặc biệt là cá muối chua nướng. Du khách tham quan có thể trải nghiệm cách người dân ở đây làm cá muối chua như thế nào nữa nhé.
Cá muối chua là đặc sản Vĩnh Phúc
Không chỉ được biết đến với nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn như Tam Đảo, hồ Đại Lải,… Vĩnh Phúc còn níu chân du khách bởi loạt món đặc sản như thịt bò tái kiến đốt, rau su su, rượu dừa Yên Lạc,… Đặc biệt không thể không nhắc đến cá muối chua. Những con cá tươi ngon, chắc thịt được tuyển chọn kỹ càng, trải qua quá trình ủ muối, ướp thính kỳ công. Nó trở thành món đặc sản “tốn cơm” nổi tiếng khắp mảnh đất Vĩnh Phúc.
Cá muối chua (hay còn gọi là cá thính) là món ăn nổi tiếng được lưu truyền qua nhiều thế hệ của người dân huyện Lập Thạch. Không chỉ người địa phương mà nhiều du khách đến đây có cơ hội thưởng thức cá thính. Họ đều không khỏi thích thú với hương vị chua chua, béo ngậy của món cá muối từ thính gạo đặc biệt này. Đúng như tên gọi, cá thính được làm từ hai thành phần chính là cá tươi và thính gạo. Tuy không cầu kỳ về mặt nguyên liệu nhưng món ăn này đòi hỏi quá trình chế biến tỉ mỉ, kỳ công.
Cá tươi sống là nguyên liệu chính của món cá muối chua
Để làm nên món cá thính ngon nhất, người Lập Thạch thường chọn những con cá tươi sống. Cá có kích thước lớn, phần thịt dày dặn như cá mè, cá trắm, cá chép,… Cá được sơ chế sạch, cắt khúc và không cần cạo vảy; chỉ khía vài đường nhỏ trên thân để cá khi ướp ngấm được gia vị hơn. Sau đó đem cá đi ủ muối vài hôm rồi lấy ra để ráo nước, chờ ướp thính.
Thính dùng ướp cá được làm từ gạo tẻ, gạo nếp và đỗ tương rang dưới lửa nhỏ. Cho đến khi giòn, vàng thơm thì đem giã nhỏ. Ở nhiều nơi, thính còn có thể chế biến từ các nguyên liệu khác như ngô nhưng ngon và thơm nhất vẫn là thính gạo. Hơn nữa, thính ướp cá không được giã thành bột mà chỉ ở mức độ những hạt tấm nhỏ li ti. Chúng dễ dàng hút cho miếng cá khô, không chảy nước và không bị tanh.
Khách du lịch có thể trải nghiệm tham quan cách muối cá
Người ta dùng thính chà xát khắp mình cá đã ủ muối. Lần lượt xoa đều khắp phía trong và ngoài để thính bám đầy vào cá, tạo lớp vỏ bao phủ có màu vàng ươm, dậy mùi thơm hấp dẫn. Những miếng cá ướp thính được xếp cẩn thận vào lọ sành. Cứ một lớp cá lại rải một lớp thính, lần lượt cho tới khi đầy lọ. Theo người dân địa phương, cá muối trong lọ sành mới ngon, đạt chất lượng và mang tính cổ truyền nhất. Họ thường lấy rơm sạch, khô quấn chặt miệng lọ; giữ kín bằng nẹp tre rồi đặt ở chỗ khô ráo, cao và thoáng.
Muốn cá thính thơm ngon hơn, người ta còn cho thêm vài lá ổi vào cùng. Sau một thời gian, cá được lấy ra cạo sạch thính cũ và thay bằng thính mới. Miếng cá phải khô, chặt thịt, thơm dậy mùi thính và lá ổi mới được coi là đạt yêu cầu. Mất khoảng 3-4 tháng cá mới ngấm thính và lên chua. Tuy nhiên, tùy vào thời tiết, nếu trời lạnh thì cần ướp lâu hơn. Món ăn này để càng lâu càng ngon. Món cá thính đạt chuẩn khi gỡ ra thấy phần thịt đỏ au hoặc có màu hổ phách, bên ngoài là lớp vỏ ngấm thính có màu vàng ruộm đặc trưng. Từng thớ thịt thấm đẫm vị mặn, chua chua, béo ngậy, dậy mùi thơm.
Cá muối chua đem nướng là ngon nhất
Cá muối chua có thể thưởng thức ngay hoặc đem chế biến thành nhiều món ăn nhưng ngon và phổ biến nhất là cá nướng. Cá được kẹp vào thanh tre tươi, nướng trên bếp than củi cho đến khi dậy mùi thơm đặc trưng. Mùi thơm của thính hòa quyện vào mùi than, mùi khói khiến bất kỳ ai cũng khó cưỡng nổi.
Chính bởi cách chế biến kỳ công, đặc biệt mà món ăn toát lên thứ hương vị rất riêng mà chẳng ở đâu có. Phần thịt cá không khô như cá mắm, không nhão như cá tươi hay cá rán. Khi gỡ ra, thịt cá có màu hồng đậm. Mùi vị của nó hòa quyện từ nhiều nguyên liệu, thơm khó tả. Thịt cá săn chắc, béo ngậy kết hợp với vị đậm đà của muối, của thính. Cả sự thảo thơm của người nông dân trên mảnh đất thuần nông đã tạo nên món ăn bình dị hấp dẫn mọi du khách.
Ngoài cá muối chua du khách có thể tham khảo các món khác
Chè kho Tứ Yên.
Từng miếng chè kho mịn như nhung, thơm mùi đặc trưng của đậu xanh và hương bưởi. Chúng được xếp ngay ngắn vào đĩa phục vụ thực khách. Đưa miếng chè vào miệng, ta sẽ cảm nhận được vị thanh ngọt có chút cay cay của gừng nên ăn không hề bị ngán.
Bánh ngõa Lũng Ngoại
Bánh ngõa là loại bán đặc sản nổi tiếng của làng Lũng Ngoại, xã Lũng Hòa, huyện Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc. Loại bánh đặc biệt này được làm từ gạo nếp, đỗ xanh, mật mía hoặc đường. Hương vị bùi bùi, ngọt ngọt, càng nhai càng thấy béo ngậy. Bánh ngõa chắc chắn sẽ làm du khách nhớ mãi không quên.
Bánh trùng mật mía
Bánh trùng mật mía được người dân Vĩnh Tường gọi là bánh “anh em” với bánh trôi, bánh chay. Bởi cách làm chúng gần giống nhau. Nhưng nét riêng biệt của loại bánh này đó là bánh không hề có nhân. Bánh mật mía hấp dẫn bởi màu đỏ cánh gián của mật mía. Mùi thơm dịu nhẹ của gừng cùng chút vừng rang vàng được rắc lên trên.
