Những lễ hội văn hóa truyền thống đã trở thành một nét đẹp mang nhiều giá trị tốt đẹp của dân tộc từ thời xa xưa. Trong cuộc sống hiện đại để gìn giữ và phát huy được giá trị này để tránh bị mai một, Nhà nước đã ghi danh và tạo chỗ đứng nhất định cho những lễ hội này. Vừa qua, lễ hội đua ngựa Bắc Hà đã chính thức được ghi danh trong danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây là tin đáng mừng và cũng động lực để người dân tiếp tục giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo này. Cùng ascaciri tìm hiều cụ thể qua bài viết sau đây.
Nguồn gốc của lễ hội đua ngựa Bắc Hà
Theo lịch sử, giải đua ngựa Bắc Hà thường được tổ chức vào mùa xuân với quy mô toàn vùng. Vào năm 1975, ở Bắc Hà tổ chức một buổi diễu hành với trên 200 con ngựa đi khắp khu vực trung tâm chào mừng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đến mùa xuân năm 1980, Huyện đội (Ban Chỉ huy Quân sự) Bắc Hà tổ chức giải đua ngựa, bắn súng chọn kỵ sĩ, xạ thủ giỏi để tham gia dân binh vận chuyển lương thực bằng đường bộ. Sau đó, Bắc Hà không tổ chức giải lần nào nữa.
Đến năm 2007, giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà mới chính thức được khôi phục lại. Từ đó đến nay, giải đã trở thành lễ hội thường niên của huyện Bắc Hà, được tổ chức mỗi năm 1 lần. Đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, góp phần bảo tồn. Và phát huy truyền thống văn hóa thể thao đặc sắc của đồng bào các dân tộc Bắc Hà. Quảng bá hình ảnh con người, du lịch Bắc Hà đến du khách trong và ngoài nước. Trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch đến Bắc Hà.
Ngoài Lễ hội đua ngựa Bắc Hà, đợt này, tỉnh Lào Cai còn có 2 di sản khác. Cũng được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia gồm. Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Nùng Dín (huyện Mường Khương). Và Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Mông Hoa (huyện Bắc Hà). Cả hai di sản đều thuộc nhóm di sản văn hóa tri thức dân gian.
Phát huy nét văn hóa độc đáo
Lễ hội đua ngựa Bắc Hà, một ngày hội hấp dẫn, thử thách lòng gan dạ, nhanh nhẹn của người chơi. Đã trở thành một nét văn hóa độc đáo của người dân vùng cao Tây Bắc. Vẫn là các chàng trai người dân tộc địa phương thật thà, dùng cảm… Vẫn những chú ngựa. Do chính họ nuôi dưỡng hàng ngày để thồ hàng, kéo cày làm nương. Nhưng khi vào cuộc đua lại mang đến cho khán giả những màn biểu diễn hấp dẫn. Những cuộc so tài nóng bỏng. Những cuộc đua ngựa luôn để lại trong lòng mỗi du khách ấn tượng khó quên. Khi một lần đến với cao nguyên Bắc Hà.
Năm nào cũng vậy, giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà. Cũng thu hút rất đông du khách trong nước và ngoài nước đến tham dự. Xem những thanh niên địa phương điều khiển những con ngựa thồ hàng. Kéo cày hằng ngày mà khán giả có nhiều phen phải nín thở. Khi có chú ngựa chạy quá đà lao ra khỏi sân, phi thẳng về phía rào chắn. Hay thót tim khi có nài ngựa bị ngã ngựa trên đường đua.
Công nhận thêm nhiều Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Cùng đợt này, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng ký quyết định ghi danh nhiều di sản. Và thêm nhiều Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Trong đó, Hà Nội có hai di sản được ghi danh gồm: Lễ hội Năm làng Mọc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân và phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm. Lễ hội kết chạ Phú Mỹ – Kiều Mai phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm và phường Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm. Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Nghề làm nước mắm Phú Quốc, phường Dương Đông, phường An Thới, thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Lễ “Ét đông” của nhóm Giơ Lâng (Ba Na) huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum.
Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các di sản được ghi danh trong đợt này. Thuộc các loại hình nghề thủ công truyền thống, lễ hội truyền thống, tập quán xã hội và tín ngưỡng, tri thức dân gian. Chủ tịch UBND các cấp nơi có di sản văn hóa phi vật thể. Được đưa vào Danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia đợt này. Trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.
