Những lễ hội truyền thống đã trở thành một nét văn hóa của dân tộc Việt Nam, mỗi một vùng miền sẽ có những phong tục, tập quán, cách thức tổ chức lễ hội riêng tạo nên sự đa dạng. Đối với đồng bào dân tộc S’tiêng tại Bình Phước thì hàng năm cứ đến tháng 12 âm lịch lại tưng bừng với lễ hội mừng lúa mới. Đây được coi là lễ hội lớn nhất và quan trọng trong suốt cả năm của người S’tiêng. Sau một vụ mùa bội thội thu, lễ hội được tổ chức với mục đích là để tạ ơn đất trời cùng các vị thần linh đã phù hộ cho dân làng. Cùng ascarici tìm hiểu nét độc đáo của lễ hội mừng lúa mới qua bài viết này.
Lễ hội Mừng lúa mới của người S’tiêng
Tỉnh Bình Phước là một tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Toàn tỉnh có 40 thành phần dân tộc thiểu số, với 198.884 người, chiếm 19,67% dân số toàn tỉnh. Lễ hội Mừng lúa mới là lễ hội truyền thống của người S’tiêng. Với quan niệm rằng để có một mùa bội thu, người dân được no đủ là nhờ sự phù hộ của các đấng thần linh, trời đất. Vì vậy, cứ đến tháng 12 âm lịch hằng năm, khi những cánh đồng lúa chín vàng đã được gặt hái xong xuôi. Thì đồng bào S’tiêng lại tưng bừng tổ chức Lễ hội Mừng lúa mới để dân làng được quây quần, tụ hội làm lễ tạ ơn các đấng thần linh, đất trời đã phù hộ cho họ có được mùa màng bội thu.
Đồng thời cũng là để cầu chúc cho năm sau thần linh tiếp tục ban mưa thuận, gió hòa cho mùa màng tươi tốt. Lễ hội cũng là dịp để người dân được nghỉ ngơi sau một mùa làm việc vất vả. Đồng thời đây còn là nơi để mọi người trao đổi kinh nghiệm sản xuất, thanh niên, nam nữ được vui chơi, nhảy múa, ca hát và uống rượu cần, ăn cơm mới…
Tổ chức đều đặn hàng năm
Từ sáng sớm, từng nhóm người làm các phần việc của mình theo sự phân công từ trước. Những người già làm cây nêu, số khác thì mổ lợn, gà, chặt ống tre. Người thi cho gạo vào ống để nấu cơm lam… Theo quan niệm của người S’tiêng, dù khó khăn hay sung túc, hàng năm đồng bào vẫn phải duy trì mừng lúa mới. Buổi tối là lúc lễ hội chính thức diễn ra, Ban tổ chức đã bố trí đội múa Cồng Chiêng của đồng bào dân tộc S’tiêng. Đây là nội dung không thể thiếu của lễ hội. Là màu sắc văn hóa truyền thống của dân tộc.
Sau khi kết thúc màn biểu diễn múa Cồng Chiên, bắt đầu bằng lễ cúng mừng lúa mới. Các già làng làm lễ và khai rượu cần. Mời khách bắt đầu bằng chén rượu cần, cơm lam, thịt nướng… Vừa thưởng thức rượu và các món ăn, khách vừa được thưởng thức múa cồng chiêng. Do những chàng trai, cô gái người đồng bào S’tiêng thể hiện. Thôn Thiện Cư của xã Thiện Hưng là một trong 3 thôn hiện còn duy trì tổ chức lễ hội mừng lúa mới của huyện biên giới Bù Đốp.
Thể hiện sự biết ơn sau một vụ mùa
Khi mặt trời khuất sau núi là lúc lễ cúng lúa mới chính thức bắt đầu. Nghi lễ cúng xong là lúc già làng trực tiếp khui rượu cần và rót mời khách. Sau đó, mọi người cùng uống rượu cần, ăn cơm lam, thịt nướng, thưởng thức điệu múa cồng chiêng. Các tiết mục văn nghệ đặc sắc qua phần biểu diễn của các chàng trai, cô gái S’tiêng.
Men rượu cần chưa thấm, những người tham gia lễ đã “say” lời ca tiếng hát, điệu nhảy trong đêm hội. Sau một năm lao động vất vả, lễ hội được tổ chức còn thể hiện lòng biết ơn sự quan tâm của các cấp chính quyền. Đảng và Nhà nước, các thần linh đã phù hộ che chở cho người dân. Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh phúc. Qua đó nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay phải biết kế thừa, giữ gìn. Phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống đầy bản sắc của cha ông.
Bảo tồn và phát huy văn hóa đặc trưng
Trưởng thôn Thiện Cư Điểu Cần cho biết. Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào S’tiêng là một trong những đề án bảo tồn. Phát huy văn hóa đặc trưng của dân tộc S’tiêng trên địa bàn tỉnh. Và được các cấp chính quyền quan tâm, tạo điều kiện tổ chức. Việc tổ chức lễ hội đã đáp ứng được nguyện vọng của đồng đồng bào. Qua đó nhắc nhở thế hệ trẻ phải biết kế thừa. Giữ gìn phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống đầy bản sắc của cha ông để lại.
Hiện nay, lễ hội mừng lúa mới không chỉ đơn thuần là lễ hội của đồng bào S’tiêng. Mà đã trở thành ngày hội vui xuân của đồng bào. Nơi tuyến biên giới của huyện Bù Đốp của tỉnh Bình Phước, cùng với các đơn vị đóng quân trên địa bàn huyện. Như Trung Đoàn 717, Đồn biên phòng, Công an huyện và đông đảo nhân dân cùng tham gia. Tất cả tạo nên không khí lễ hội, đón xuân thêm vui tươi, đầm ấm, đoàn kết tình quân dân.
